SOẠN VĂN 11 BỘ SÁCH CÁNH DIỀU | "NỖI NIỀM TƯƠNG TƯ" - VŨ QUỐC TRÂN (BÀI 1: THƠ VÀ TRUYỆN THƠ)

Ngày 17/05/2024 16:16:57, lượt xem: 2300

I. Trong khi đọc

Câu hỏi: Chú ý những việc làm thể hiện tâm trạng tương tư của Tú Uyên
Trả lời
- "Lần trăng ngơ ngẩn ra về": Chàng trai thơ thẩn bước đi khi nghĩ đến cô gái.
- "Nỗi nàng canh cánh nào quên": Hình ảnh cô gái luôn trong đầu chàng trai. 
- "Có khi gảy khúc đàn tranh/ Nước non ngao ngán ra tình hoài nhân": Vừa đánh đàn tranh vừa nhớ đến cô gái.
- "Có khi chuốc chén rượu đào”, “Như xông mùi nhớ, lại gây giọng tình": Những lúc uống rượu chàng lại càng nhớ nhung hơn, nhờ hơi men mà chàng còn hình dung ra giọng của nàng.

 

Câu hỏi: Xác định những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn trích
Trả lời: 
- Nhân hóa: “Lần trăng ngơ ngẩn ra về”
- So sánh: “Hơi men không nhấp mà say/ Như xông mùi nhớ, lại gây giọng tình.”
- Điệp ngữ: “Có khi…”


II. Sau khi đọc.

1. Nêu cách hiểu của em về nhan đề Nỗi niềm tương tư.
Trả lời
- Nhan đề “Nỗi niềm tương tư” thể hiện tâm trạng của nhân vật.
- Cụm từ “nỗi niềm” cho ta hiểu nhân vật Tú Uyên đang có những tâm tư, tình cảm riêng sâu kín. Từ “tương tư” còn cho thấy Tú Uyên đang trong trạng thái cảm thấy nhớ nhung, mong muốn được gặp mặt người mình yêu. Người sống trong tâm trạng tương tư thường nhớ nhung, buồn phiền đến héo hắt.

 

2. Tâm trạng tương tư của Tú Uyên được tác giả thể hiện như thế nào?
+ Những biểu hiện của yếu tố tự sự:
+ Kể về sự kiện Tú Uyên sau ngày xuân đi chơi hội gặp Giáng Kiều, khi trở về chàng tương tư người đẹp.
+ Miêu tả cử chỉ, hành động của Tú Uyên với “Nỗi nàng canh cánh nào khuây”.
- Những biểu hiện của yếu tố trữ tình:
+ Âm điệu, vần điệu của câu thơ lục bát khi nhẹ nhàng, đằm thắm, cân xứng nhịp nhàng, khi đối lập tương phản thể hiện những cung bậc, sự đa dạng của tâm trạng nhớ mong.
+ Truyện viết bằng thơ, nhân vật dễ bộc lộ tâm trạng với những nỗi niềm, cảm xúc, suy tư. Với hình thức thơ để kể chuyện, tác giả dễ bộc lộ thái độ, cảm xúc của chính mình đối với nhân vật, sự kiện..

 

ĐỌC THÊM: SOẠN VĂN 11 BỘ SÁCH CÁNH DIỀU | “TRAO DUYÊN” (TRÍCH TRUYỆN KIỀU - NGUYỄN DU) | (BÀI 2: THƠ VĂN NGUYỄN DU)

 

3. Biện pháp nghệ thuật nào nổi bật trong đoạn trích? Phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó trong việc diễn trạng nhân vật.
Bút pháp nghệ thuật nổi bật trong đoạn trích có tác dụng trong việc diễn tả tâm trạng nhân vật.
- Những biện pháp nghệ thuật trong đoạn trích:
+ Sử dụng những ẩn dụ, dùng hình ảnh thiên nhiên để thể hiện tình cảm lứa đôi, nỗi niềm tưởng nhớ: bướm - hoa.
+ Sử dụng những điển cố nói về tình yêu: cầu Hoàng, Tương Như - Trác Văn Quân.
+ Lời kể của tác giả thể hiện tâm trạng  nhân vật.
- Tác dụng:
+ Thể hiện một cách tinh tế, kín đáo tình cảm lứa đôi.
+ Bộc lộ niềm yêu thương, gắn kết một cách cô đọng, hàm súc theo đặc trưng của văn học trung đại “ý tại ngôn ngoại”.
+ Nhập thân vào nhân vật để miêu tả cảm xúc âm thầm mà da diết của nhân vật (lời tác giả mang giọng điệu, cảm xúc bên trong của nhân vật).


4. Nêu đặc điểm nổi bật của truyện thơ Nôm là sự kết hợp giữa tự sự và trữ tình. Điều đó được thể hiện như thế nào đoạn trích Nỗi niềm tương tư?
- Những biểu hiện của yếu tố tự sự:
+ Kể về sự kiện Tú Uyên sau ngày xuân đi chơi hội gặp Giáng Kiều, khi trở về chàng tương tư người đẹp.
+ Miêu tả cử chỉ, hành động của Tú Uyên với “Nỗi nàng canh cánh nào khuây”.
- Những biểu hiện của yếu tố trữ tình:
+ Âm điệu, vần điệu của câu thơ lục bát khi nhẹ nhàng, đằm thắm, cân xứng nhịp nhàng, khi đối lập tương phản thể hiện những cung bậc, sự đa dạng của tâm trạng nhớ mong.
+ Truyện viết bằng thơ, nhân vật dễ bộc lộ tâm trạng với những nỗi niềm, cảm xúc, suy tư. Với hình thức thơ để kể chuyện, tác giả dễ bộc lộ thái độ, cảm xúc của chính mình đối với nhân vật, sự kiện..

 

5. So sánh hai đoạn thơ nói về tâm trạng của Tú Uyên trong Bích Câu kì ngộ và của Kim Trọng trong Truyện Kiều.
- Điểm tương đồng:
+ Tâm trạng tương tư xuất hiện khi trở về sau lần gặp gỡ người đẹp.
+ Da diết khôn nguôi nỗi niềm tưởng nhớ “Nỗi nàng canh cánh nào quên” (Tú Uyên), “Nỗi nàng canh cánh bên lòng biếng khuây” (Kim Trọng).
+ Cảm nhận độ dài của thời gian trong nhớ mong, chờ đợi.
- Điểm khác biệt:
+ Tú Uyên: tương tư dẫn đến tâm trạng ngẩn ngơ, thức thâu đêm, chong đèn nhớ về người đẹp.
+ Kim Trọng: tương tư dẫn đến tâm trạng sầu buồn, nỗi buồn nhớ ngày càng trào dâng “Sầu đong càng lắc càng đầy”, không cảm nhận thời gian khách quan mà cảm nhận thời gian bằng tâm trạng “Ba thu dọn lại một ngày dài ghê”...

 

Đăng ký khóa học và đọc thêm nhiều bài viết hấp dẫn khác của Học Văn Chị Hiên tại đây:

Fanpage Học Văn Chị Hiên
- Fanpage Học Văn Chị Hiên - THCS Lớp 6,7,8,9

Tin liên quan